تعريف و خصوصيات شركت نسبي شركت نسبی شركتی است كه برای امور تجارتی تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشكیل و مسئولیت هر یك از شركا به نسبت سرمایه ای است كه درشركت گذاشته است.(ماده ١٨٣ ق.ت) قانونگذار برای آگاهی اشخاص ثالث از نسبی بودن مسئولیت شركا قید عبارت مزبور را لازم دانسته است. منظور از مسئولیت شركا به نسبت سرمایه این است كه هر شریك در صورتی كه دارائی شركت پس از انحلال و تصفیه برای ادای دیون و قروض شركت كافی نباشد به نسبت سهم الشركه خود از كل قروض در مقابل طلبكاران مسئولیت مدنی دارد. نحوه تاسیس و طرز كار و انحلال شركت نسبی همانند شركت تضامنی است و تنها وجه افتراق این دو شركت در میزان مسئولیت مدنی شركا بعد از انحلال شركت در مقابل طلب طلبكاران می باشد. شرکت های تضامنی ونسبی نظر به اینکه شرکت نسبی از نظر نحوه تاسیس و طرز کار و انحلال با توجه به مواد ١٨٥ تا ١٨٩ ق.ت. همانند شرکت تضامنی است (مواد ١١٨ تا ١٢٣ و ١٢٦ جز مسئولیت شرکا که به نسبت سرمایه آنها از کل بدهی می باشد و مواد ١٢٧ تا ١٢٦جزمسئولیت شرکا که به نسبت سرمایه آنها از کل بدهی می باشد و مواد ١٢٧ تا ١٣٦) و تنها وجه افتراق این دو شرکت در میزان مسئولیت مدنی شرکا بعد از انحلال در مقابل طلب طلبکاران می باشد لذا شرکت تضامنی را مورد مطالعه قرار می دهیم. شرکت تضامنی مطابق ماده ١١٦ ق.ت.( شرکتی است که تحت اسم مخصوص برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود. اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است هر قراری که بین شرکا برخلاف این ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن خواهد بود). بنابراین مطابق ماده فوق الذکر شرکت تضامنی تحت عنوان اسم خاص و برای امور تجارتی تشکیل می شود و حداقل دو نفر باید در ان عضویت داشته باشند. این شرکت یکی از قدیمی ترین نوع شرکت ها می باشد و به علت مسئولیت نامحدود شرکا در براب اشخاص ثالث بسیار مورد اقبال اشخاص ثالث است و به همین علت هم افراد تمایل کمتری به تشکیل این نوع شرکت از خود نشان می دهند. این شرکت درایران و فراسنه دارای شخصیت حقوقی است در حالی که در کشورهای آنگلوساکسون فاقد شخصیت حقوقی می باشد. مطابق ماده ١١٧ ق.ت. : (در اسم شرکت تضامنی باید عبارت (شرکت تضامنی) و لااقل اسم یک نفر از شرکا ذکر شود. در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است عباراتی از قبیل (و شرکا) یا (برادران) قید شود.) به خاطره اهمیت فوق العاده ای که شخصیت و اعتبار شریک در شرکت تضامنی دارد قانون تصریح اسم شریک یا شرکا را به دنبال نام شرکت ضروری می داند واین امر بدین لحاظ می باشد که چون اعتبار شریک ضامن اعتبار شرکت می باشد. کسی که بخواهد با شرکت تضامنی معامله کند باید ازقبل بداند که اعتبار چه کسانی سرمایه شرکت می باشد. ولی از آنجا که ممکن است تعداد شرکا زیاد باشد قید نام همه آنان امکان ندارد و به همین دلیل قانونگذار تصریح کرده است که در این حالت اسم یکی از شرکا نوشته شده وبه دنبال آن عباراتی از قبیل (و شرکا) یا (و برادران) نوشته می شود. در این حالت هر کسی بخواهد با شرکت تضامنی معامله کند می تواند با شناخت شریکی که اسم او به دنبال اسم شرکت آمده و عبارات بعدی با اطمینان بیشتری با شرکت وارد معامله وتجارت گردد. نکته مهمی که در این بحث وجود دارد تاکید قانونگذار بر مسئولیت جمعی شرکا است چرا که قید الزام به درج نام شریک و یا شرکا در اسم شرکت مبین این است که آنها در قبال همه طلبکاران مسئولیت تضامنی خواهند داشت و قبل از اینکه افراد به معامه با شرکت فکر کنند اعتبار شرکایی برای آنها مهم است که شرکت را بوجود آورده اند و به خاطر همین نکته قانونگذار در جای دیگر که شریک مسئولیت تضامنی در شرکت ندارد از درج نام شریک دراسم شرکت ممانعت به عمل آورده و در صورتی که اسم شریک بدون داشتن مسئولیت تضامنی در شرکت به دنبال اسم شرکت آورده شود. او را در قبال طلبکاران دارای مسئولیت تضامنی می شناسد (ماده ٩٥ ق.ت). نکته دیگر که در این خصوص قابل ذکر است فوت و یا خروج شریک یا شرکایی است که اسم آنها در شرکت آمده است. در این حالت چون متعاملین با شرکت بیشتر به اعتبار شریک یا شرکای مذکور باشرکت معامله می کنند واز آنجا که بقای نام آنها به دنبال شرکت مفهوم این نکته است که آنها هنوز در شرکت حضور دارند طبیعی است که باید با فوت یا خروج آنها اسم آنها نیز از شرکت حذف گردد